| | | |
| |  |
|
Grote delen van het noorden van Nederland waren bedekt met hoogveen. Helaas is dit in een paar honderd jaar tijd verdwenen als turf in de kachels.
Ook het Fochtelooërveen maakte deel uit van een enorm groot veengebied, de Smildiger venen. Dit lag op de grens van Friesland en Drenthe. Vanaf de Friese en Drentse kant werd alles afgegraven vanaf de zeventiende eeuw.
Eind van de negentiende eeuw was de belangstelling voor turf een stuk minder geworden. Toen de kern van het Fochtelooërveen aan de beurt was, kwam steenkool in opmars. Bovendien was het kerngebied geïsoleerd doordat de afvoer van turf lastig was vanwege het ontbreken van geschikte afvoerwegen. Er zouden eerst kanalen en wijken gegraven moeten worden en dat was een duur en tijdrovend proces.
|
 |
Vóór de turfwinning in het Fochtelooërveen werd in de zeventiende eeuw Boekweit verbouwd. Ze brandden de bovenste veenlaag af en de as diende als mest voor de boekweit.
De boeren zorgden voor snelle waterafvoer door middel van smalle greppeltjes, waardoor het levend hoogveen langzaam ging verdwijnen, want juist het Veenmos heeft graag natte voeten.
De nekslag voor de verdwijning van het levend hoogveen werd na de Boekweitakkertjes de turfwinning.
Op de foto duidelijk te zien dat ook het Eenarig wollegras graag gebruik maakt van de natte greppeltjes.
|
|
In het Fochtelooërveen werd in 1951 een turfstrooiselfabriekje in gebruik genomen. Deze stond schuin tegenover de huidige werkschuur van Natuurmonumenten.
Tot in de jaren zeventig werd er in het Fochtelooërveen nog gebruik gemaakt van het turf, met name het turfstrooisel.
|
|
Het erg zware werk werd vroeger gedaan door landlopers, bedelaars en dieven die in Veenhuizen in de gevangenis zaten. Deze kwamen veelal uit het westen van het land.
Uiteindelijk kwam daar een einde aan en ook de gewone arbeiders uit de omgeving gingen in het veen werken.
In de tweede helft van de 20e eeuw werden de turfblokken niet meer handmatig gestoken, maar ging het machinaal. Het veenwerk bleef zwaar, maar niet te vergelijken met de 18e en 19e eeuw.
|
|
De machinaal gegraven turf ligt klaar om getransporteerd te worden naar het fabriekje. Vervolgens komt het hierachter te liggen op een grote hoop.
|
|
De lading turfblokken ligt op de wagen om binnen gereden te worden. Hier gaat de verdere verwerking plaatsvinden.
|
|
Binnen in het fabriekje verwerkten ze de turfblokken tot turfmolm, ook wel turfstrooisel genoemd.
|
De bovenstaande acht zwart-wit foto's uit 1979 mogen gebruikt worden ten behoeve van deze site.
Ze zijn afkomstig uit het archief van de Leeuwarder Courant, waarvoor hartelijk dank.
www.dekrantvantoen.nl
|
 |
Een turfblok van 10 centimeter hoog is gevormd in ongeveer honderd jaar!
Eén net gestoken turf weegt ongeveer 5 kilo waarvan 4 kilo water!
Na de langste dag van het jaar steken ze geen turf meer omdat het zoveel water bevat dat het kapot zou vriezen. Een stukgevroren turf was helemaal niets meer waard.
|
|
|
| |
| |
|
